Object (Nesne)

Object (Nesne) Nedir?

Object (Nesne), yazılım geliştirmede veri ve işlevleri bir araya getiren, nesne yönelimli programlamanın (OOP – Object-Oriented Programming) temel yapı taşıdır. Gerçek dünyadaki varlıkları (örneğin, bir araba, kullanıcı veya hesap) programlama ortamında temsil etmek için kullanılır.

Object'in Temel Özellikleri

Bir object iki ana bileşenden oluşur:

Properties (Özellikler)

Object'in özelliklerini tanımlar.
Örnek: Bir "Araba" object'inin marka, model, renk gibi özellikleri olabilir.

Methods (Metodlar)

Object'in gerçekleştirebileceği işlemleri tanımlar.
Örnek: Araba object'inin calistir(), hizlan(), dur() gibi fonksiyonları olabilir.

JavaScript’te Object Örneği

const araba = {
  marka: "Tesla",
  model: "Model 3",
  yil: 2022,
  calistir: function() {
    console.log(`${this.marka} ${this.model} çalıştırıldı.`);
  }
};

araba.calistir(); // "Tesla Model 3 çalıştırıldı."

Bu kodda:

marka, model, yil → Object'in özellikleridir.
calistir() → Object'in metodu, yani bir davranışıdır.
this → Object'in kendi içindeki değerlere erişmesini sağlar.

Object Yönelimli Programlama (OOP) Kavramları

Encapsulation (Kapsülleme)

Object, verileri ve metotları bir arada tutarak dışarıdan direkt erişimi sınırlar.
Örnek: Bir banka hesabında bakiye değeri, doğrudan değiştirilemez, sadece belirli metotlarla güncellenebilir.

Inheritance (Miras Alma / Kalıtım)

Bir object, başka bir object'in özelliklerini ve metotlarını devralabilir.
Örnek: Araba sınıfından türeyen ElektrikliAraba sınıfı, marka ve model özelliklerini devralabilir.

Polymorphism (Çok Biçimlilik)

Aynı isimdeki bir metot, farklı object'lerde farklı şekilde çalışabilir.
Örnek: calistir() metodu Araba object'inde ve Uçak object'inde olabilir ama farklı çalışabilir.

Abstraction (Soyutlama)

Gereksiz detayları gizleyerek, sadece gerekli bilgileri gösterme prensibidir.
Örnek: Kullanıcının sadece girisYap() metodunu kullanarak sisteme giriş yapabilmesi, arka plandaki tüm doğrulama işlemlerinin gizlenmesi.

Object'ler Hangi Alanlarda Kullanılır?

React ve Frontend Geliştirme

React bileşenleri (components) birer object'tir.
State ve Props, JavaScript object'leri olarak yönetilir.
Örnek: Bir Kullanıcı Kartı (UserCard) bileşeni object gibi çalışabilir.

Veri Yönetimi

JSON (JavaScript Object Notation) formatı, verileri object olarak taşımak için kullanılır.
Bir API çağrısından dönen JSON verisi aslında bir object'tir.

Veri Tabanları ve ORM (Object-Relational Mapping)

ORM kütüphaneleri (Sequelize, Mongoose vb.), veritabanındaki tabloları object'ler olarak yönetir.
Örnek: Bir User modeli veritabanındaki users tablosuna karşılık gelir.

Oyun Geliştirme

Bir oyun karakteri, konumu, sağlığı ve saldırı yetenekleriyle bir object olarak modellenir.

Object Kullanımının Avantajları

Kodun düzenli ve tekrar kullanılabilir olması
Gerçek dünyadaki varlıkları modellemeyi kolaylaştırması
Büyük projelerde yönetimi kolaylaştırması
Modüler yapı sayesinde kodun bakımını ve testini kolaylaştırması

React'te Object Yönetimi ve Kullanımı

React geliştirirken, state ve props gibi temel kavramlar aslında object'ler olarak yönetilir. Özellikle useState Hook'u ile object'leri nasıl verimli kullanabileceğimizi öğrenmek, React projelerinde büyük kolaylık sağlar.

`useState` ile Object Kullanımı

React’te useState, bileşenlerin durumunu yönetmek için kullanılır. State tek bir değer olabileceği gibi bir object de olabilir.

import { useState } from "react";

function KullaniciProfili() {
  const [kullanici, setKullanici] = useState({
    isim: "Ahmet",
    yas: 25,
    sehir: "İstanbul"
  });

  const yasArttir = () => {
    setKullanici(prevState => ({ ...prevState, yas: prevState.yas + 1 }));
  };

  return (
    <div>
      <p>İsim: {kullanici.isim}</p>
      <p>Yaş: {kullanici.yas}</p>
      <p>Şehir: {kullanici.sehir}</p>
      <button onClick={yasArttir}>Yaşı Arttır</button>
    </div>
  );
}